Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku sektor finansów publicznych tworzy wiele instytucji, zakładów, funduszy i jednostek. Wymienione zostały tutaj m.in.:
- organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
- jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
- jednostki budżetowe;
- samorządowe zakłady budżetowe;
- państwowe fundusze celowe;
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Narodowy Fundusz Zdrowia;
- państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;
- inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.
Dla tych wszystkich podmiotów ważny powinien być audyt wewnętrzny, który jest narzędziem pomagającym w nowoczesnym zarządzaniu jednostką. Audytorzy na co dzień wspierają w realizacji celów oraz zadań, świadczą usługi zapewniające i doradcze.
Pojęcie audytu wewnętrznego: Pojęcie audytu wewnętrznego po raz pierwszy pojawiło się w ustawie o finansach publicznych z dnia 26 listopada 1998 r., gdzie audyt określono jako ogół działań, przez które kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę funkcjonowania jednostki w zakresie gospodarki finansowej, przy uwzględnieniu kryteriów wskazanych przez ustawodawcę. W kolejnej ustawie o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 roku audytem wewnętrznym określono ogół działań obejmujących niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w jednostce (w tym procedur kontroli finansowej), w wyniku którego kierownik jednostki uzyskiwał obiektywną i niezależną ocenę adekwatności, efektywności i skuteczności tych systemów. W definicji tej pojawiają więc czynności doradcze, których celem jest usprawnienie funkcjonowania jednostki. Obecnie obowiązująca ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 roku w art. 272 stanowi, iż audyt wewnętrzny jest niezależną i obiektywną działalnością, której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań, przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze.
W tej definicji pojawia się nowe pojęcie – kontrola zarządcza. Z uwagi na obszerność tego pojęcia i jego złożoność zostaną mu poświęcone osobne wpisy.
Definicja wskazana w ustawie pokrywa się z definicją sformułowaną przez Instytut Audytorów Wewnętrznych (IIA) zgodnie z którą audytem wewnętrznym jest niezależna, obiektywna działalność o charakterze zapewniającym i doradczym, prowadzona w celu wniesienia do organizacji wartości dodanej i usprawnienia jej funkcjonowania.
Cele audytu wewnętrznego: Głównym celem audytu wewnętrznego jest wspieranie organizacji w osiąganiu wytyczonych celów poprzez systematyczne i konsekwentne działanie, służące ocenie i poprawie efektywności zarządzania ryzykiem, systemów kontroli oraz procesów zarządzania organizacją. Natomiast głównym zadaniem audytora wewnętrznego, zgodnie z obecną ustawą, jest systematyczna ocena kontroli zarządczej w oparciu o kryteria wskazane przez ustawodawcę, tj. adekwatność, efektywność i skuteczność.
Obecnie audyt to systematyczna i niezależna ocena adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej oraz doradztwo. Priorytetem jest weryfikacja działań jednostki i wspieranie kierownika w realizacji celów i zadań. Audyt powinien dostarczać kierownictwu, oprócz ustaleń i wskazania nieprawidłowości czy uchybień, gotowe wnioski i propozycje rozwiązań, co przekłada się na racjonalizację działań i usprawnienie zarządzania jednostką sektora finansów publicznych.
Warto korzystać z usług audytora wewnętrznego, nawet jeśli zgodnie z przepisami prawa jednostka nie jest zobligowana do zatrudnienia audytora czy zawarcia umowy z audytorem usługodawcą. Korzyści z powierzenia zbadania jakiegoś obszaru dla audytora są ogromne i pomagają w sposób prawidłowy i efektywny zarządzać jednostką.
Audytor to osoba, która jest na bieżąco ze zmianami w prawie (mimo ich dynamiki) i dostarcza informacje o zmianach do komórek w organizacji: osoba, która doradza pracownikom i kierownictwu mając na uwadze zidentyfikowane ryzyka w organizacji co wpływa na zmniejszenie zagrożeń i sprawne działanie całej jednostki; to osoba, która po wskazaniu nieprawidłowości czy uchybień w danym obszarze rekomenduje kierownictwu działania naprawcze i ściśle współpracuje z jednostką na dalszych etapach ich wdrażania. Zapraszam do kontaktu poprzez stronę “Kontakt”.